Hoa Mai không chỉ là một biểu tượng của vẻ đẹp xuân rực rỡ mà còn phản ánh quan niệm nhân sinh từ những cây mai vàng đẹp nhất việt nam của người dân miền Nam suốt hàng trăm năm qua. Dân miền Nam thường được mô tả như những người xuất thân từ vùng đồng bằng sông Hồng, đặc biệt là từ các tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh và Quảng Bình. Theo hành trình Nam tiến, họ đã di chuyển từng bước xuống phía Nam.
Hoạt động chưng mai vàng trong dịp Tết ở Miền Nam có từ lâu đời và trở thành một phần văn hóa, thể hiện quan niệm sống của người dân ở khu vực này. Dân cư Miền Nam ban đầu xuất phát từ đồng bằng Sông Hồng, chủ yếu là từ các tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh và Quảng Bình, theo con đường Nam Tiến và di cư dần về phía Nam. Khi chúa Nguyễn Hoàng tới Thuận Hóa (Huế) vào khoảng năm 1600, họ đã dấn thân vào miền Nam.
=>Xem thêm: Tìm hiểu thị trường giá mai vàng chợ lách bến tre như thế nào?
Đèo Ngang trên địa bàn miền Trung từng là ranh giới giữa Việt Nam và Chiêm Thành, có độ cao 300m so với mực nước biển. Khí hậu giữa phía Bắc và phía Nam Đèo Ngang có sự khác biệt lớn. Ở phía Bắc như Hà Tĩnh, nhiệt độ trung bình mùa đông khoảng 17 ºC, thỉnh thoảng xuống đến 8 ºC trong khi ở phía Nam như Đồng Hới, là một vùng khô hạn hơn, nhiệt độ trung bình mùa đông là 18,7 ºC. Từ Đèo Ngang đến Đèo Hải Vân, nhiệt độ mùa đông ngày càng cao. Ở Huế, nhiệt độ trung bình mùa đông là 20 ºC và lạnh nhất là 10ºC. Đèo Hải Vân ngăn gió Bắc thổi từ lục địa Trung Hoa, khiến phía Nam có khí hậu ấm hơn. Ở Đà Nẵng, nhiệt độ trung bình mùa Đông dao động từ 18-23 ºC và hiếm khi xuống dưới 15 ºC, từ đây nhiệt độ Mùa Đông tăng dần.
Giới hạn nhiệt độ trung bình mùa đông để cây mai vàng phát triển và trổ hoa trong dịp Tết phải trên 10 độ C và trên 15 độ C để đón Tết. Vì vậy, chỉ từ Huế trở về phía Nam mới có thể trồng được cây mai vàng trong dịp Tết, do điều kiện khí hậu và kỹ thuật lặt lá đảm bảo cho cây mai vàng khủng nhất việt nam trổ hoa đúng thời điểm này.
Trước đây, hơn 50 năm trước, những người dân ở vùng Quảng Trị trở ra không có truyền thống chưng hoa mai vàng trong dịp Tết mà thay vào đó là chưng Hải đường, Đổ quyên hoặc hoa hồng, vì cây mai vàng nở rất muộn sau Tết khoảng tháng 2 hoặc 3 dương lịch, và không có nhiều hoa. Tuy nhiên, hiện nay, nhờ sự phát triển của kinh tế cùng với việc di chuyển hàng hóa dễ dàng, truyền thống chưng mai vàng trong dịp Tết đã được phổ biến rộng rãi hơn và cây mai vàng được chở đến từ các tỉnh phía Nam.